Daniël Dee (1975) was stadsdichter van Rotterdam in 2013 en 2014. Hij begon geïnspireerd door de werken van Jules Deelder op jonge leeftijd met het schrijven van gedichten. Hij is één van de weinige Nederlandse dichters die kan leven van zijn vak. Dee presenteerde zijn stadsgedichten op diverse evenementen en plekken in Rotterdam.
2013
Voor zijn eerste stadsgedicht liep Daniël een dag mee met burgemeester Aboutaleb. In het gedicht met de titel "A day in the life" probeert hij deze dag te vangen. Hij presenteerde het aan de burgemeester op Radio Rijnmond bij het programma Rijnmond Nu.
A day in the life
- pas op dat je niet zonder komt te zitten
ooit daar aan gedacht -
straks gaan de dagen weder lengen
de lente komt van ver op blote voetjes
om hier uiteindelijk te heersen
in al haar heerlijkheid elke dag
en elke dag wordt tot op de minuut
voor onze burgemeester
gedicteerd door de agenda
het heilige boek van de 21ste eeuw
het heilige moeten is ingekapseld
in een lappendeken van regelingen
de ambtsketen verleent hem
zijn krachten of is het juist andersom
sommige mechaniek blijft vertrouwelijk
gevraagd aan de burgemeester
waar hij een tientje aan zou uitgeven
antwoordt hij zonder nadenken
één euro is voor het onderwijs
twee voor het onderwijs
drie voor het onderwijs
en daarna zien we pas verder
het rode lichtje van de microfoon brandt
het aantal minuten spreektijd wordt in het groen
op een beeldscherm weergegeven
politici komen en gaan
als pop-ups op je pc hun retoriek
hol als een chocoladen paashaas
de burgemeester blijft en pareert
in de raadzaal de kritiek
met feiten die achter hem staan
tot zover het verbale geweld
hard als inktpotten
want nu is het genoeg
inktpotten werpt men slechts
in de raadzaal
Op 4 mei 2013 droeg Daniël zijn tweede stadsgedicht, "Enkele Overdenkingen", voor tijdens de officiële dodenherdenkingsdienst in de Laurenskerk. Samen met burgemeester Aboutaleb liep hij voorop in de Stille Tocht met de Omfloerste Trom naar het Stadhuisplein.
Enkele overdenkingen
-In een krantenartikel las ik eens dat mannen naar oorlog verlangen; onverantwoordelijk als ze zijn hebben ze behoefte aan de kick van die voortdurend stressvolle situatie waarin ze het uiterste van hun kunnen moeten vergen, waardoor het fenomeen oorlog nooit zal verdwijnen.
-Een verontrustende constatering. Karig ook, want de enige staat van zijn in een oorlog is angst of waanzin, danwel een combinatie van die twee. Weinig hoopgevend.
-Misschien dat alleen al daarom herdenken zinvol blijft, zo niet noodzakelijk.
-Maar wat blijft er eigenlijk over van een oorlog als de mensen uit die tijd allemaal zijn overleden?
-Wat is er over van een oorlog die eeuwen geleden heeft plaatsgevonden; Troje, Waterloo, Antietam? De opsomming is arbitrair.
-Met de kennis van nu kun je stellen dat al dat slachtofferen en sneuvelen zinloos was.
-Wat overblijft is documentatie en verhalen in boeken en films. In het beste geval voel je afkeer van de walgelijkheden die je voorgeschoteld krijgt. In het ergste geval wordt het Rambo-kitsch, entertainment met valse heroïek.
-Er zijn altijd nieuwe dreigingen: de zoveelste machtswellusteling in de ver van mijn bed show die dreigt een kernbom te lanceren.
-P.F. Thomése zei naar aanleiding van zijn reisverslag Grillroom Jeruzalem iets in de trant van: 'De overheersers staan onverschillig tegenover het leed van de onderdrukten.'
-'Schop de mensen tot zij een geweten krijgen' is de hartenkreet van de Vlaamse vrijdenker Louis Paul Boon.
-Hoe leg ik sowieso straks mijn kinderen uit wat oorlog is?
-Ze kennen het concept 'dood' nog niet eens.
-De oudste drukte vorige zomer met een mollig vingertje een mier dood en riep triomfantelijk: 'Nu is hij kapot.'
Ter gelegenheid van de herdenking van het bombardement op Rotterdam tijdens de Tweede Wereldoorlog, op 14 mei 2013, schreef Daniël het gedicht: "Al die dingen als de dag van gisteren".
Al die dingen als de dag van gisteren
al die dingen
zo’n oorverdovend kabaal
tja het is oorlog zei ik tegen de buurvrouw
zo’n oorverdovend die zware krengen
die dingen oorverdovend die zware krengen
die dingen vlogen laag over die zware krengen
die dingen vlogen laag over die brandde natuurlijk
ze vlogen laag over de hele stad brandde natuurlijk
ze vlogen laag ene rooie vuurgloed want de hele stad brandde
het was ene rooie vuurgloed want de hele stad brandde natuurlijk
mijn moeder riep vluchten pa ondersteunde opoe en ma hield oma vast
het was ene rooie vuurgloed want de hele stad brandde verschrikkelijk
het was één vuurgloed want de hele stad het was verschrikkelijk
het was één vuurgloed hebben we maanden daarna nog geroken het was verschrikkelijk
de lucht hebben we maanden daarna nog geroken het was verschrikkelijk
al die dingen hoe jong ik ook was hebben mijn levensloop bepaald
de lucht hebben we maanden daarna er was weinig werk het was verschrikkelijk
de lucht hebben we maanden daarna er was weinig werk hij werd opgeroepen om puin te ruimen
mijn vader hebben we maanden daarna er was weinig werk hij werd opgeroepen om puin te ruimen
mijn vader had geen werk er was weinig werk hij werd opgeroepen om puin te ruimen
al die dingen waar hij niet over sprak kenden we maar al te goed
mijn vader had geen werk hij werd opgeroepen door al die dingen
mijn vader had geen werk nooit meer door al die dingen
mijn vader vergeet je nooit meer door al die dingen
zoiets vergeet je nooit meer door al die dingen
al die dingen als de dag van gisteren
Rotterdam Unlimited en Stadsinitiatief maakten op 1 juni 2013 tijdens het stadsfeest in Corso de winnaar van het Stadsinitiatief bekend. Voor deze gelegenheid schreef Daniël Dee het gedicht: "Initiatief nemen".
Inittiatief nemen
deze stad is een veel te mooie vrouw - Huub van der Lubbe -
eens in de honderdduizend jaar
als de zon allang onder is
en een volle maan kweelt
komt het beste idee ooit
opborrelen als een bubbelbad
uit de hel die elke scheet
onderwater verbleekt
hij moet en hij zal
hij moet en hij zal
haar voor zich winnen
nog nooit is er zo'n dwingende reden
geweest om uit bed te komen
en weer eens in bad te gaan
zelfs haar naam klinkt
als een mysterieuze melodie
als hij haar ziet
is het alsof hij
bedwelmende drank
tot zich heeft genomen
waar je warm van binnen wordt
en je lippen zoet als honing
als de noten op zijn zang
maar toereikend zijn
woorden als
klimmen klauteren rollen
springen slepen beleven
vies worden bouwen voelen
wroeten scharrelen verbazen
ravotten als uitgelaten kinderen
in zijn hoofd als hij alleen maar
aan haar denkt
als er bergen waren in dit land
hij had ze voor haar beklommen
geen dal zou te diep zijn
ook al is hij maar een groentje
die enkel verlangt te verdrinken
in het blauw van haar ogen
maar wat heeft hij haar te bieden
een marathon van middelmatigheid
op z'n best is hij lala in bed
en zeker niet kinky dus hem tref je niet
in de bosjes of een paskamer
was er maar een school der liefde
waar professionals meer van hem
zouden kunnen maken
dan die hulpeloze scheet in bad
die verwaarloosbare kras in het ijs
hij heeft niet de gratie van een schaatser
niet de souplesse van een zwemmer
niet de elegantie van een renner
hij is geen bruisende buzzer
die beroemd is al was het maar voor
een dag
hij heeft geen idee hoe hij die klap
moet maken
zijn hoofd wordt al rood als een kroot
als hij alleen maar aan haar denkt
evengoed is dit het moment
dat hij bij haar voor de deur staat
hij klopt aan en zij doet open
je ziet zijn ogen glinsteren
van wauw
en de maan kweelt
niemand weet
of hij zal zegevieren
In december 2013 organiseerde RTV Rijnmond een actie voor Stichting Jarige Job. Daniël Dee ondersteunde deze actie met zijn vijfde stadsgedicht: "Jarige Job".
Jarige Job
ER IS IETS MIS MET HET FENOMEEN VERJAARDAG
EN DAAROM HEB IK EEN SPANDOEK GEMAAKT
HET IS TIJD VOOR ACTIE VOLGENDE WEEK
ORGANISEER IK EEN DEMONSTRATIE
DEZE FOUT MOET RECHTGEZET WORDEN
DE BURGEMEESTER EN ZIJN BODE MOETEN IETS DOEN
ER IS IETS MIS MET HET FENOMEEN VERJAARDAG
EN DAN BEDOEL IK NIET DIE ENE TANTE
MET DIE NATTE KWIJLZOEN DIE ELK JAAR WEER ZEGT
WAT BEN JE TOCH GEGROEID
EN NIET DIE ENE OOM
DIE NET TE HARD IN MIJN WANG KNIJPT
EN ELK JAAR WEER VRAAGT
HOE IS HET MET DE VERKERING
VAN MIJN VADER HEB IK GELEERD TE ANTWOORDEN
WIE VAN DE ZEVEN BEDOEL JE
ELK JAAR DAT LACHEN
IK KEER ZE NIET MIJN ANDERE WANG TOE
EN ELK JAAR DE GROTE MENSEN
IN EEN KRING IN DE WOONKAMER
WAAR ZE STEEDS HARDER GAAN PRATEN
ER IS IETS MIS MET HET FENOMEEN VERJAARDAG
IK BEN ER EINDELIJK ACHTER WAT HET IS
HET IS SLECHTS ÉÉN KEER PER JAAR
EN DAT IS RONDUIT TE WEINIG
Inspiratie voor het laatste stadsgedicht van 2013 haalde Daniël Dee uit de hulpdiensten van Rotterdam die dag in dag uit paraat staan. De stadsdichter zette hen in het zonnetje door ze op Oudejaarsavond te trakteren op een voordracht van zijn gedicht: "Alarmrapsodie".
Alarmrapsodie
1 (de geschiedenis)
IN HET VERENIGD KONINKRIJK BEDACHT MEN IN 1937 VOOR HET EERST HET CONCEPT
VAN EEN CENTRAAL OPROEPNUMMER
OM DE HULP- EN VEILIGHEIDSDIENSTEN TE BEREIKEN
DIT WERD OP 30 JUNI 1937 GEÏNTRODUCEERD
ALS HET NUMMER 999
1 (vervolg)
IN NEDERLAND WERD AANVANKELIJK
IN EEN AANTAL REGIO'S 0011 OP PROEF
ALS ALARMNUMMER IN GEBRUIK GENOMEN
IN 1990 WERD HET CENTRAAL ALARMNUMMER
ALGEMEEN INGEVOERD
EN HET VERANDERDE IN 06–11
2 (het heden)
NU IK WEER IN VUUR EN VLAM STA
ZIEK VAN VERLANGEN BEN
GEEN HAP MEER DOOR MIJN KEEL KRIJG
ALLEMAAL VANWEGE HAAR
WIE MOET IK DAN VOOR DEZE ACUTE AANDOENING BELLEN
IK HEB HAAR NUMMER WEL
MAAR BELLEN – EN DAT IS ZO BALEN –
MAG IK NIET WANT ZE WERKT OP DE ALARMCENTRALE
2014
In de talkshow DRAAD in Arminius droeg Stadsdichter Daniël Dee dinsdag 25 februari zijn eerste stadsgedicht van 2014 voor. De ijdelheid van politici in de aanloop naar de gemeenteraadsverkiezingen van 19 maart inspireerde Dee tot het schrijven van I love poppenkast – 'Jan Klaassen kijk uit achter je.
Tijdens de openingsavond van de Pleinbioscoop droeg Daniël Dee zijn gedicht "Biopic" voor. In Biopic regisseert Dee al dichtend de film van je leven. Van het gedicht maakte de Rotterdamse animator Daniël Oliveira Prins een animatie die tijdens de voordacht vertoond werd.
Op festival Rotterdamse Kost presenteerde Daniël Dee zijn stadsgedicht "Kostelijk lief", over eten én over de liefde. Het werd gedrukt op papieren placemats die in een aantal Rotterdamse restaurant 'geserveerd' werden.
In oktober opende minister-president Mark Rutte de tentoostelling Topstukken in het Maritiem Museum. Daniël Dee schreef speciaal voor deze tentoonstelling het gedicht "Als het water kon spreken" dat op muziek werd gezet door Suzanne Mateysen.
als het water kon spreken
hard is het water het water is hard
zacht is het water het water is zacht
hard als beton zacht als satijn
zo is het er altijd geweest
als het water kon spreken verhaalde het van zijn historie
onlosmakelijk verbonden met de onze van hoe het begon
en wat het wordt van houten vrachtschip roerkop drijflichaam
van porselein thee peper en nootmuskaat van walvisvaarder
rivierklipper en booreiland van stoomschip en containerschip
van popeye die toch steeds weer brutus overwint
van dromen denken durven doen
en terug als mallejan naar de veilige reede
van hard als beton van zacht als satijn
is deze stad geworden tot wat we zijn
dé wassende wereldhaven de blik vooruit
Een stadsdichter is er ook voor kinderen. Daarom maakte Daniel Dee een gedicht over "Feest". De Rotterdamse illustrator Charlotte van Otterloo ontwierp hierbij een XXL Poëzie Kleurplaat.
Feest
als jij de baas van het feest was
hoe ziet dat er dan uit?
hoe feest jij het liefst?
een versierde stoel als een regenboogtroon
een dalmatiërtaart van slagroom en drop
een zebrataart van slagroom en trekdrop
en dan een lange stoet
van alle leuke mensen
lachend als de zon
verkleed en geschminkt
als hun lievelingsdier
met feesthoed op
langs een route van
koekhappen snoephappen
zakdoekje leggen grabbelton
een speurtocht door het toverbos
achter elke boom een verrassing
onder elke steen een schat
in galop op de rug van een eenhoorn
in vogelvlucht op de rug van een vliegende draak
de wind in je haren een glimlach van oor tot oor
een wedstrijdje achterstevoren alfabetboeren
tijdens de patat met appelmoes
en chocolade-ijs met smarties na
het mooiste feest is altijd voor jou
het mooiste feest is je eigen fantasie
het mooiste feest is een droom
Met het gedicht "Ademruimte" dat permanent te zien is op de gevel op de hoek Mariniersweg/Hoogstraat vestigt Daniël Dee op een bijzondere manier aandacht op de wederopbouw van Rotterdam.
Ademruimte
een kale vlakte
maken is niet moeilijk
met bommen of
sloopkogels kom
je een end
en met de juiste materialen
- staal steen en cement -
heb je binnen de kortste
keren weer een stad
maar om ware levenslust
te scheppen heb je
Rotterdammers nodig