Voorlezen in andere talen
Wat begon als een klein experiment met een aantal enthousiaste vrijwilligers, is inmiddels uitgegroeid tot een reeks wekelijkse voorleeshalfuurtjes waarin taal, cultuur en community samenkomen. De motor achter dit initiatief is Lydia Heesbeen, cultureel programmeur jeugd bij Bibliotheek Rotterdam. ‘Ik merk dat er veel aandacht is voor de Nederlandse taal, logisch natuurlijk, maar er is ook zoveel waarde in thuistalen’, vertelt ze. ‘Voor kinderen is het belangrijk dat ze zichzelf herkennen in de taal die ze thuis horen. Het helpt bij hun taalontwikkeling, ook in het Nederlands. Het versterkt het contact met ouders en familie en geeft zelfvertrouwen.'
Taalplezier begint bij herkenning
De keuze voor voorlezen in andere talen is niet alleen cultureel inclusief of symbolisch, maar ook pedagogisch onderbouwd: onderzoek laat zien dat kinderen die zich sterk voelen in hun thuistaal, makkelijker een tweede taal oppikken. En dat ouders die in hun moedertaal mogen en kunnen opvoeden, meer betrokken zijn. Het zijn inzichten die Lydia niet alleen terugziet in de theorie, maar ook in de praktijk.
‘Je ziet het gebeuren. Kinderen die opleven, ouders die glunderen omdat hun taal er gewoon mag zijn. Dat doet iets met mensen.’
Daarnaast is meertaligheid de komende jaren een strategische pijler binnen het beleid van de bibliotheek. Maar het idee voor voorlezen in andere talen ontstond niet alleen na het lezen van een onderzoek; het was ook het gevolg van een reeks toevallige ontmoetingen. Eerst meldde zich een Chinese vrijwilliger die graag in haar moedertaal wilde voorlezen. Niet veel later herinnerde Lydia zich een Italiaanse dame die zich eerder al had aangemeld. Ondertussen lagen er Papiamentse prentenboeken op de plank, ooit besteld maar nauwelijks gebruikt. En toen ook een Oekraïense vrijwilliger interesse toonde, viel alles op zijn plek. ‘Al die losse signalen wezen dezelfde kant op: er is behoefte aan verhalen in de taal van thuis. Ik dacht: hier moeten we iets mee doen.’
Ze ontwikkelde een plan voor een pilot: elke zaterdag voorlezen in een andere taal, door native speakers met een liefde voor verhalen én hun moedertaal. Toen de eerste oproepen naar buiten gingen, stroomden de aanmeldingen binnen. ‘We zijn gestart met vier talen voor de pilot: Chinees, Italiaans, Oekraïens en Papiaments. Het liefst breiden we de hoeveelheid talen in de toekomst uit.’
Een zachte landing in de wereld van de Bibliotheek Rotterdam
Lydia vertelt hoe de eerste bijeenkomsten alle verwachtingen overtroffen. ‘We dachten: als er tien mensen komen zijn we blij. Maar bij de eerste editie zaten we al op 48 bezoekers. Dat is voor een eerste keer echt bijzonder. Ouders kwamen met hun kinderen en bleven hangen. Je voelt gelijk: dit doet ertoe.’ De kracht zit volgens Lydia in het feit dat het niet alleen om voorlezen draait. ‘Het is ook een manier om ouders op hun gemak te stellen en ze kennis te laten maken met de bibliotheek. We willen dat mensen zich welkom voelen. Niet pas als ze iets al beheersen, maar juist tijdens het ontdekken: we leggen uit wat het betekent om gratis lid te zijn, vertellen over boetevrij lenen, cursussen en het taalcafé. Dat doen we niet met folders, maar met een gesprek.‘
Zo’n persoonlijke aanpak en laagdrempeligheid is essentieel. ‘Veel ouders hebben het idee dat ze thuis vooral Nederlands moeten spreken, uit angst dat hun kind anders achterloopt’, legt Lydia uit. ‘Maar het tegendeel is waar. Als je kind taalplezier ervaart in de ene taal, dan neemt het dat gevoel mee in andere talen. Dat draagt juist bij aan een sterkere basis, ook voor het Nederlands.’ Ze ziet het voorlezen in andere talen dan ook als een brug tussen kind en ouder, thuis en school én cultuur en taal.
‘Je merkt hoe trots ouders zijn als hun moedertaal hier ook centraal mag staan. Ze voelen zich gezien. En kinderen ook.’
De ambities reiken verder dan deze pilot. Lydia hoopt dat het voorlezen in andere talen in de toekomst op meerdere locaties wordt aangeboden. Ook wil ze samen met collega’s een beter beeld krijgen van de talen die in de wijk leven en dit actief verwerken in het collectiebeleid. ‘Als we zien dat er veel vraag is naar bijvoorbeeld Arabische prentenboeken, dan moeten die er gewoon zijn.’ Voor nu kijkt ze vooral met trots naar wat er al is neergezet. ‘Je hoeft niet te wachten tot iemand je een kant en klaar pakket aanreikt. Soms moet je gewoon beginnen. 'En dat hebben we gedaan.’
Nieuwsgierig geworden? Iedere maand organiseert Bibliotheek Rotterdam voorleeshalfuurtjes in verschillende talen. Van Chinees tot Papiaments en van Italiaans tot Oekraïens: elk verhaal wordt verteld door vrijwilligers die met liefde en herkenning voorlezen in hun moedertaal. Een laagdrempelig moment vol taalplezier en ontdekken - voor kinderen én ouders. Wil je erbij zijn of weten wanneer het volgende voorleeshalfuurtje is? Bekijk hier de actuele agenda.