Over een paar jaar wordt de Centrale bibliotheek aan de Blaak gerenoveerd. Na bijna 40 jaar is het tijd voor een nieuwe jas. De oude is versleten en moet nodig vervangen worden. Bibliotheek Rotterdam pakt het grondig aan. Bezoekers mogen even niet komen. Het is niet echt verantwoord. Bovendien zoekt het niet zo lekker tussen het bouwstof en rustig studeren is er dan ook niet bij. De hele rambam moet eruit. Tafels, stoelen, lampen, koffieautomaten. Én onze collectie boeken en andere materialen: 830.000 stuks. We zijn op zoek naar een tijdelijk onderkomen, want de renovatie gaat een tijdje duren.
Restauratie en zuurvrije dozen
John Tholen, de conservator, beheert de Erfgoedcollectie. Dit is een kostbare collectie en van onschatbare waarde voor de Nederlandse geschiedenis. Het staat deels in een klimaatkluis achter de schermen. Eeuwenoude boeken, uv-licht en wisselende temperaturen gaan niet zo goed samen. John wil de collectie voorbereiden op de verhuizing. Hij laat onder andere boeken restaureren die te fragiel zijn voor vervoer. Momenteel is hij met acht vrijwilligers bezig om de Collectie Pamfletten over te zetten naar zuurvrije dozen. Deze verpakking reageert niet met het eeuwenoude papier van de pamfletten en is hierdoor geschikter dan de huidige, oude bruine verpakkingsdozen. Pamfletten werden gebruikt om een mening te verkondigen. En volgens een van de vrijwilligers Marja Kruidenier is ‘niets menselijks ons vreemd, ook 400 jaar geleden was er politiek gebakkelei’. Ze komt veel onderwerpen van religieuze en politieke aard tegen. De auteurs zijn vaak niet bekend en zelfs de drukkers drukten vaak anoniem. De beschrijvingen geven een tijdsbeeld. Van waarover men zich druk maakte en hoe ze taal en satire gebruikten. Om bijvoorbeeld de spot te drijven met de Engelsen met wie Nederlanders in die tijd voortdurend oorlog voerden. In een inboedelbeschrijving wordt een meubelstuk van Engelse makelij prachtig beschreven om later te eindigen met de opmerking dat een stel dronken Russen whisky hadden gemorst en dat het onder de vlekken zat. Een hele opmerkelijke vondst uit de collectie is een vonnis uit 1669, een nogal lugubere. Een bakker heeft zijn zwangere vrouw in de bakkersoven verbrand. Zijn straf is radbraken en hij vraagt kalm of ze hem bij de eerste slag willen uitschakelen.
Frisse blik
Het is nogal een omvangrijk project. Van april tot en met juni komen de vrijwilligers meerdere dagen per week langs. Een voor een bekijken ze de pamfletten, vinken het af op de inventarisatielijst en noteren bijzonderheden. Emma van der Westen pakt tijdens het werk regelmatig haar smartphone erbij om te googlen op gebeurtenissen en mensen die in de pamfletten worden genoemd. Ze zijn geschreven in oud-Nederlands. Meestal vindt ze wel een aanknopingspunt en kan ze uit de context opmaken waar het over gaat. De spelling is soms anders, maar woorden zijn nog herkenbaar. Lastiger is het lettertype van documenten die in gotisch schrift zijn gedrukt. De letters zijn opgebouwd uit zware streken en moeilijk leesbaar. John is blij dat hij deze klus met vrijwilligers kan aanpakken. Hij vindt het leuk dat de collectie wordt bewonderd en bekeken met een frisse blik.
